Το Φαινόμενο των κατολισθήσεων

Τι είναι κατολίσθηση:

“Οι οποιεσδήποτε μετακινήσεις εδαφικών μαζών και πετρωμάτων ασχέτως μορφής, εκτάσεως και γενεσιουργών αιτίων, που λαμβάνουν χώρα σε φυσικές επιφάνειες με απότομες κλίσεις και σε πρανή ορυγμάτων, υπό την επίδραση της βαρύτητας, άλλοτε απότομα με καταστροφικές συνέπειες και άλλοτε με μικρή ταχύτητα, φέρονται με τον γενικό όρο κατολισθήσεις” (Ι.Κουμαντάκης - Κεφάλαια τεχνικής γεωλογίας, 1984). H κατολίσθηση προκαλείται από τις κινήσεις πρανών, στα οποία αστοχία συμβαίνει κατά μια συγκεκριμένη επιφάνεια ή κατά συνδυασμό επιφανειών.
 
 

Ονοματολογία (Χαρακτηριστικά κατολισθήσεων)

 



Είδη κατολισθήσεων:
 
Είδος Κίνησης - Γεωμετρια:

Οι τρόποι με τον οποίο κατολισθαίνουν οι πλαγιές,χωρίζονται σε 5 κατηγορίες : πτώσεις (falls), ανατροπές (topples), ολισθήσεις (slides), εξαπλώσεις (spreads) και ροές (flows).
 
 


 
 

 

 

Στο σχήμα βλέπουμε τα είδη κινήσεων: α) ανατροπή, β) ροή, γ) ολίσθηση και δ) εξάπλωση. Οι διακεκομμένες γραμμές δείχνουν τις αρχικές εδαφικές επιφάνειες.



Τμήματα μιας τυπικής κατολίσθησης:
 

Στην εικόνα βλέπουμε το διάγραμμα μιας ιδεατής σύνθετης ολίσθησης-ροής χώματος.
 
 

Εικόνα: Χαρακτηριστικά κατολισθήσεων: κάτοψη μιας τυπικής κατολίσθησης, στην οποία η διακεκομμένη γραμμή δείχνει το ίχνος της επιφάνειας αστοχίας στην αρχική επιφάνεια εδάφους, πλάγια όψη στην οποία φαίνεται καφέ το έδαφος που δεν μετακινείται ενώ το πράσινο χρώμα δείχνει το μέγεθος των κινούμενων υλικών. Οι αριθμοί αναφέρονται στον πίνακα της επόμενης σελίδας.
 
 


Πίνακας ορισμών των χαρακτηριστικών κατολίσθησης.
 
 

ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝΟΜΑ

ΟΡΙΣΜΟΣ

1 Στέψη Σχεδόν αμετακίνητο υλικό, δίπλα στα ψηλότερα σημεία της κύριας κλιτύος.
2 Κύρια τομή Απότομη επιφάνεια στο αμετακίνητο έδαφος,στο επάνω μέρος της κατολίσθησης, η οποία προκαλείται από την κίνηση του μετατιθέμενου υλικού. Είναι ένα ορατό μέρος της επιφάνειας αστοχίας (10).
3 Κορυφή Το ψηλότερο σημείο επαφής μεταξύ του μετατιθέμενου υλικού και της κύριας τομής (2).
4 Κεφαλή Το ανώτερ μέρος της κατολίσθησης κατά μήκος της επαφής μεταξύ του μετατιθέμενου υλικού και της κύριας τομής (2).
5 Δευτερεύουσα τομή Απότομη επιφάνεια στο μετατιθέμενο υλικό πού παράγεται από τις διαφορικές κινήσεις στο εσωτερικό του.
6 Κύριο σώμα Μέρος του μετατιθέμενου υλικού που βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια αστοχίας, μεταξύ της κύριας τομής (2) και του ποδός της επιφάνειας θραύσης (11).
7 Πόδι Μέρος της κατολίσθησης, το οποίο κινήθηκε μπροστά από το δάχτυλο της επιφάνειας αστοχίας (11) και βρίσκεται πάνω από την αρχική επιφάνεια του εδάφους (20)
8 Αιχμή Σημείο στο πόδι (9), το πιο απομακρυσμένο από την κορυφή (3) της κατολίσθησης.
9 Δάχτυλο Το κατώτερο, πιο απομακρυσμένο, από την κύρια τομή (2), ανάγλυφο περιθώριο του μετατοπισμένου υλικού της κατολίσθησης.
10 Επιφάνεια θραύσης Επιφάνεια, η οποία σχηματίζει (ή έχει σχηματιστεί από) το κατώτερο όριο του μετατιθέμενου υλικού, κάτω από την αρχική επιφάνεια του εδάφους (20).
11 Δάχτυλο της επιφάνειας θραύσης Η τομή μεταξύ του χαμηλότερου τμήματος της επιφάνειας θραύσης (10) και της αρχικής επιφάνειας του εδάφους (20).
12 Επιφάνεια αποκόλλησης Τμήμα της αρχικής επιφάνειας του εδάφους (20) που υπερκαλύπτεται από το πόδι (7) της κατολίσθησης.
13 Μάζα κατολίσθησης Υλικό μετατοπισμένο από την αρχική του θέση στην πλαγιά λόγω της κίνησης. Σχηματίζει τόσο την μάζα βύθισης (17) όσο και την μάζα διόγκωσης (18)
14 Ζώνη βύθισης Περιοχή της κατολίσθησης στην οποία το μετατοπισμένο υλικό βρίσκεται κάτω από την αρχική επιφάνεια του εδάφους (20).
15 Ζώνη διόγκωσης Περιοχή της κατολίσθησης στην οποία το μετατοπισμένο υλικό βρίσκεται πάνω από την αρχική επιφάνεια του εδάφους (20).
 
 

 

ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝΟΜΑ

ΟΡΙΣΜΟΣ

16 Βύθιση Όγκος που περιορίζεται από την κύρια τομή (2), την μάζα βύθισης (17) και την αρχική επιφάνεια του εδάφους (20).
17 Μάζα βύθισης Όγκος του μετατοπισμένου υλικού που βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια αστοχίας (10), αλλά κάτω από την αρχική επιφάνεια του εδάφους (20).
18 Διόγκωση Όγκος του μετατοπισμένου υλικού (13), που βρίσκεται πάνω από την αρχική επιφάνεια του εδάφους (20).
19 Πτερύγια Αμετακίνητο υλικό, δίπλα στις πλευρές της επιφάνειας θραύσης (20). Για την περιγραφή των πτερυγίων προτιμώνται οι ενδείξεις της πυξίδας, διαφορετικά περιγράφονται ως δεξί ή αριστερό έχοντας ως στάση τη στέψη (1).
20 Αρχική επιφάνεια εδάφους Επιφάνεια της πλαγιάς που υπήρχε, πρίν αρχίσει η κατολίσθηση.